เนื้องอกเต้านมในสุนัขเป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยไม่แพ้มะเร็งผิวหนังในสุนัข พบได้ในสุนัขทั้งเพศผู้และเพศเมีย หากแต่สุนัขสุนัขเพศเมียจะพบอุบัติการณ์สูงกว่าเพศผู้ โดยสุนัขที่มีความเสี่ยงคือ สุนัขที่มีอายุตั้งแต่ 7-15 ปี และพบบ่อยสุดในช่วงอายุ 10-12 ปี ซึ่งลักษณะที่พบนั้น จะพบก้อนเนื้อลักษณะแข็งบริเวณเต้านม พบได้ทั้งแบบที่เป็นก้อนเดี่ยว ๆ (single mass) หรือพบได้แบบก้อนหลายก้อน (multiple masses) ที่มีขนาดต่าง ๆ อยู่รวมกัน บางทีก้อนแตก เกิดแผลหลุม มีเลือดออก หรือเนื้อตาย โดยมักจะเป็นเต้านมคู่ท้าย ๆ ตำแหน่งเต้านมคู่ที่ 4 และคู่ที่ 5 (สุนัขปกติมีเต้านม 5 คู่) เต้านมอาจมีเลือดคั่ง บวมน้ำ เจ็บปวด บวม อาจพบการอักเสบที่เต้านมร่วมด้วย และมีของเหลวไหลออกมาจากหัวนม สุนัขที่ป่วยเป็นเนื้องอกที่เต้านม ครึ่งหนึ่งจะเป็นเนื้องอกชนิดไม่ร้ายแรง (benign) แต่อีกครึ่งหนึ่งจะเป็นเนื้องอกชนิดร้ายแรง (malignant) น้องหมาที่ยังไม่ทำหมันมีแนวโน้มจะเป็นเนื้องอกเต้านมมากกว่าสุนัขที่ทำหมันแล้ว

 

 

 

 

 

 

 

     อย่างไรก็ดีหากสุนัขได้รับการทำหมันแบบตัดรังไข่และมดลูกออกตั้งแต่อายุยังน้อย จะมีความเสี่ยงต่อการเกิดเนื้องอกเต้านมลดลง จากการศึกษาข้อมูลพบว่า ยิ่งทำหมันเร็วเท่าไร ยิ่งลดความเสี่ยงได้มากขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ เพราะช่วยลดโอกาสการกระตุ้นจากฮอร์โมนจากรังไข่ตามที่ได้กล่าวไปแล้ว หากทำหมันก่อนการเป็นสัดครั้งแรก (สุนัขเป็นสัดครั้งแรกเมื่ออายุ 6-8 เดือน) ก็จะมีความเสี่ยงเกิดโรคนี้น้อยที่สุดครับ โดยจะมีความเสี่ยงเป็นเนื้องอกเต้านมลดลงเหลือเพียงแค่ 0.05% เท่านั้นเอง เพื่อน ๆ ที่สนใจศึกษาข้อมูลโรคเนื้องอกในเต้านมเพิ่มเติมสามารถอ่านต่อได้ในบทความ "สังเกตอย่างไร ว่าน้องหมาของเราเป็นเนื้องอกที่เต้านม"

 

 

 

 

 

     โรคมดลูกอักเสบเป็นหนอง ก็เป็นอีกโรคหนึ่งที่พบได้บ่อยมากในสุนัขเพศเมียที่ยังไม่ได้ทำหมัน โดยจุดกำเนิดของโรคนั้นเกิดจากธรรมชาติของวงรอบของการเป็นสัด ที่ในเวลาที่น้องหมาเพศเมียเป็นสัดนั้น พอหลังจากผ่านช่วงที่เป็นสัดไปแล้ว สุนัขทุกตัวจะเข้าสู่ระยะ Luteal phase เหมือน ๆ กัน ช่วงนี้เองที่ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนจะเข้ามามีบทบาทต่อระบบสืบพันธุ์ของน้องหมา (ฮอร์โมนตัวนี้อีกแล้ว) ซึ่งถ้าเป็นสัตว์ชนิดอื่น หากไม่ได้ตั้งท้อง ฮอร์โมนตัวนี้ก็จะลดบทบาทลงไป แต่ในสุนัขที่ไม่ได้รับการผสมพันธุ์ ฮอร์โมนนี้กลับมีส่วนเหนี่ยวนำทำให้ Endometrial gland เกิดการขยายใหญ่ มีลักษณะเป็นถุงน้ำ เรียกว่า ภาวะ Cystic endometrial hyperplasia (CEH) และยังไปกระตุ้นให้เกิดการสร้างสารคัดหลั่งในมดลูกเพิ่มขึ้น อีกทั้งมดลูกในช่วงนี้จะมีการบีบตัวน้อยลง ถ้าหากโชคร้ายเกิดมีการติดเชื้อแบคทีเรียย้อนจากช่องคลอดเข้าไปสู่ภายในตัวมดลูก ก็จะเข้าไปเจริญเติบโตและเพิ่มจำนวนได้ง่าย เป็นผลทำให้น้องหมาเกิดมดลูกอักเสบเป็นหนองขึ้นมาได้นั่นเองครับ สุนัขบางตัวถ้าปากมดลูกเปิด ก็จะเห็นว่ามีหนองไหลออกมาทางช่องคลอดได้ด้วยครับ

 

 

 

     โดยสุนัขที่มีความเสี่ยงเป็นโรคมดลูกอักเสบเป็นหนองนี้ จะเป็นสุนัขเพศเมียที่มีอายุตั้งแต่  6 ปีขึ้นไป โดยสามารถพบได้ในสุนัขทุกพันธุ์ โดยเฉพาะสุนัขเพศเมียที่ยังไม่เคยได้รับการผสมพันธุ์หรือตั้งท้องมาก่อน หรือสุนัขที่แก่แล้วผนังมดลูกมีสภาพเปลี่ยนไป ระบบภูมิคุ้มกันแย่ลง ทำให้เอื้ออำนวยต่อการเกิดโรคนี้ตามมาได้ง่ายขึ้น เช่นเดียวกับสุนัขที่ได้รับยาคุมกำเนิดด้วยฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนต่อเนื่องมายาวนาน หรือได้รับในช่วงเวลาที่ไม่ถูกต้อง เช่น ได้รับยาคุมในช่วงที่เป็นสัด ก็จะไปส่งผลต่อผนังมดลูก ทำให้เพิ่มโอกาสการเกิดโรคมดลูกอักเสบเป็นหนองตามมาได้ครับ ปัจจุบันจึงแนะนำให้เจ้าของสุนัขหลีกเลี่ยงพาสุนัขไปฉีดยาคุมกำเนิด แต่ควรพาสุนัขไปทำหมันตั้งแต่อายุยังน้อยดีกว่า เพื่อลดความเสี่ยงในการเกิดโรคนี้ สามารถทำหมันสุนัขได้ตั้งแต่อายุ 4-6 เดือนขึ้นไป สำหรับเพื่อน ๆ ที่สนใจศึกษาข้อมูลโรคมดลูกอักเสบเป็นหนอง สามารถอ่านต่อได้ในบทความ "มดลูกอักเสบเป็นหนอง โรคที่เจ้าของสุนัขควรรู้ไว้" 

 

 

 

 

 

 

 

     ปัญหาการกระทบกระทั่งระหว่างคนกับสุนัข หรือระหว่างสุนัขด้วยกันเองนั้น เป็นเรื่องที่ยากจะหลีกเลี่ยงได้ หลายคนอาจยังไม่ทราบว่าพฤติกรรมบางอย่างนั้น ส่วนหนึ่งมีอิทธิพลมาจากฮอร์โมนเพศด้วย เช่น การยกขาฉี่ทำเครื่องหมาย การขึ้นคร่อม การหนีเที่ยว หรือความก้าวร้าว เป็นต้น ซึ่งปัญหาเหล่านี้จะลดลงได้ หากเราพาสุนัขไปทำหมัน เนื่องจากการทำหมันเป็นการตัดเอาต่อมเพศออก ทำให้ฮอร์โมนเพศลดลง จึงสามารถช่วยลดหรือป้องกันปัญหาพฤติกรรมเหล่านี้ได้



     - พบว่าสามารถลดพฤติกรรมการปัสสาวะทำเครื่องหมายลงได้ 50 % โดยเฉพาะน้องหมาเพศผู้ที่ได้รับอิทธิพลจากฮอร์โมนเทสโทสเตอโรน

     - การทำหมันสามารถลดพฤติกรรมการขึ้นคร่อมลงได้ 66 % ซึ่งพฤติกรรมดังกล่าวอาจมีสาเหตุมาจาก ความต้องการที่จะข่มเหง หรือแสดงอำนาจเหนือกว่า อันเกิดจากการที่มีฮอร์โมนเพศมากเกินไป ทำให้เกิดแรงกระตุ้น และมีการตอบสนองของอารมณ์ไม่เหมาะสม

     - การทำหมันจะช่วยลดพฤติกรรมการหนีเที่ยวลงได้มากถึง 90% เลยทีเดียว โดยเฉพาะในช่วงที่สุนัขเพศเมียเป็นสัด หรือสุนัขเพศผู้ที่ติดสัดหนีเที่ยวออกไปนอกบ้าน หรือการออกไปเพื่อประกาศความเป็นเจ้าถิ่น ด้วยการปัสสาวะทำเครื่องหมายตามที่ต่าง ๆ หรือออกไปเพื่อต่อสู้กับสุนัขตัวอื่น ๆ

     - การทำหมันจะช่วยลดปัญหาพฤติกรรมก้าวร้าวลงได้ 60 % โดยเฉพาะความก้าวร้าวที่เกิดจากอิทธิพลของฮอร์โมนเพศ เช่น ในเพศผู้ที่ต้องการต่อสู่เพื่อแย่งชิงตัวเมียในช่วงของการเป็นสัด  หรือความก้าวร้าวอันมีสาเหตุมาจากฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนในร่างกายที่มากเกินไป หรือในเพศเมีย ความก้าวร้าวจากความเป็นแม่อันเกิดจากอิทธิพลของฮอร์โมนในสุนัขเพศเมียที่กำลังเลี้ยงลูก 

 

 

 

 

     แต่ก็มีบางการศึกษาที่พบว่า การทำหมันไม่มีนัยสำคัญต่อการช่วยลดพฤติกรรมก้าวร้าวได้แต่อย่างใด เมื่อไม่นานมานี้วารสาร Frontiers in Psychology ฉบับเดือนตุลาคม ค.ศ. 2017 ได้ตีพิมพ์ผลการศึกษาของ Evan MacLean ทีได้วิจัยบทบาทของฮอร์โมนออกซิโทซิน และฮอร์โมนวาโซเพรสซิน ว่ามีผลต่อพฤติกรรมก้าวร้าวของสุนัข ผลปรากฎว่า สุนัขที่มีพฤติกรรมก้าวร้าว ก็จะมีฮอร์โมนวาโซเพรสซินสูงกว่าสุนัขปกติทั่วไป ตรงกันข้ามไม่พบว่าสุนัขที่ก้าวร้าวจะมีฮอร์โมนออกซิโทซินสูงขึ้น ยกเว้นสุนัขนัขที่มีหน้าที่ช่วยเหลือผู้พิการจะมีระดับฮอร์โมนออกซิโทซินสูงกว่าสุนัขทั่วไป ว่ากันว่าฮอร์โมนออกซิโทซินนี้เป็น "ฮอร์โมนแห่งความผูกพัน" ส่งผลต่อความรู้สึกรัก รู้สึกอบอุ่น และปลอดภัย อ่านข้อมูลเพิ่มเติมได้ในบทความ "สุนัขดุหรือไม่...ให้ฮอร์โมนช่วยบอกได้ ?"

 

 

 

     อย่างไรก็ดีการป้องกันปัญหาพฤติกรรมเหล่านี้ด้วยการทำหมัน หากต้องการจะให้ได้ผลดีนั้น ควรทำหมันก่อนจะถึงวัยเจริญพันธุ์ (sexual maturity) คือ ก่อนอายุ 6-8 เดือน หรือควรทำหมันก่อนที่สุนัขจะแสดงปัญหาพฤติกรรมดังกล่าวออกมา เพราะหากปล่อยให้แสดงพฤติกรรมเหล่านี้เป็นระยะเวลายาวนาน เป็นเดือนเป็นปีจนเคยชินแล้ว การทำหมันก็อาจไม่สามารถการันตีได้ว่า จะช่วยกำจัดปัญหาพฤติกรรมดังกล่าวให้หมดไปได้หรือไม่ บางตัวก็อาจแสดงพฤติกรรมเหล่านี้ลดลง หรือบางตัวอาจยังคงแสดงพฤติกรรมเช่นนี้เหมือนเดิมก็ได้ เพราะพฤติกรรมเกิดจากปัจจัย 3 อย่าง คือ พันธุกรรม สิ่งแวดล้อม และการเรียนรู้ แน่นอนว่าการทำหมันไม่สามารถเปลี่ยนแปลงพันธุกรรมได้ เพียงแต่ช่วยลดฮอร์โมนเพศ ซึ่งเป็นสาเหตุของปัญหาพฤติกรรมในบางส่วนเท่านั้น เพื่อน ๆ ที่สนใจศึกษาข้อมูลเพิ่มเติม สามารถอ่านต่อได้ในบทความ "การทำหมันเปลี่ยนนิสัยสุนัขได้...จริงหรือไม่" 

 

 

 

 

 

 

 

     เป็นอีกโรคหนึ่งที่มักพบบ่อยในสุนัขเพศผู้ที่มีอายุมาก ต่อมลูกหมากมีหน้าที่สร้างน้ำเลี้ยงของอสุจิ (seminal fluid) ลักษณะเป็นต่อมแบน ๆ ผิวเรียบมีจำนวน 2 พู คือ พูข้างซ้ายและพูข้างขวา วางตัวประกบอยู่รอบ ๆ ท่อปัสสาวะในตำแหน่งที่ถัดจากส่วนคอของกระเพาะปัสสาวะ และอยู่ใต้ลำไส้ใหญ่ ไม่สามารถมองเห็นด้วยตาเปล่า แต่หากเกิดปัญหาขึ้นกับต่อมลูกหมากแล้ว สุนัขมักจะมีปัญหาในเรื่องของการขับถ่ายผิดปกติ ซึ่งสุนัขเพศผู้ที่ยังไม่ได้ทำหมันจะมีฮอร์โมนเทสโทสเตอโรน (Testosterone) มากระตุ้นการเจริญของต่อมลูกหมาก โดยอาศัยเอนไซม์ในต่อมลูกหมากมาเปลี่ยนเทสโทสเตอโรนให้เป็นในรูปของ Dihydrotestosterone (DHT) ส่งผลทำให้ต่อมลูกหมากโตได้ หากได้รับการกระตุ้นต่อเนื่องเป็นเวลานาน ซึ่งนั่นเองที่ทำให้พบโรคนี้ได้บ่อยในสุนัขเพศผู้ที่ยังไม่ได้ทำหมัน โดยจะพบในสุนัขที่มีอายุมากกว่า 6 ปีขึ้นไป ทำให้ไปกดเบียดลำไส้ส่วนปลายและท่อปัสสาวะ จนสุนัขอุจจาระและปัสสาวะลำบากครับ สำหรับการป้องกันโรคนี้จึงแนะนำให้เจ้าของพาสุนัขเพศผู้ไปทำหมันโดยตัดเอาลูกอัณฑะออกไปตั้งแต่อายุยังน้อย (สามารถทำหมันได้ตั้งแต่อายุ 6 เดือนขึ้นไป) เพื่อป้องกันโรค นอกจากโรคต่อมลูกหมากโตนี้แล้ว ยังมีโรคอื่น ๆ เกี่ยวกับต่อลูกหมากด้วย สามารถอ่านเพิ่มเติมได้ในบทความ "โรคเกี่ยวกับต่อมลูกหมากของน้องหมา ที่หลายคนอาจไม่เคยรู้" ครับ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

https://cmeimg-a.akamaihd.net/640/cme/cuteness_data/s3fs-public/diy_blog/Do-Neutered-Dogs-Live-Longer.jpg

https://sansawkennels.files.wordpress.com/2014/10/mam_1.jpg?w=535

http://www.crookwellvet.com.au/portals/crookwellvet/Pyometra%20CVH%20Lanham.jpg

https://iheartdogs.com/wp-content/uploads/2016/08/female-dog-mounting.jpg

https://www.petinsurancequotes.com/gallery/images/Benign-Prostatic-Hyperplasia-in-Dogs.jpg