ข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับโรค hip dysplasia และแนวทางการรักษา
        โรคข้อสะโพกเจริญผิดปกติในสุนัข (canine hip dysplasia) เป็นโรคที่ทำให้สองขาหลังของสุนัขเดินอ่อนแรงหรือกะเผลก โดยมักเกิดในหมาพันธุ์ใหญ่ มีน้ำหนักมาก ทำให้ข้อสะโพกของสุนัขรับน้ำหนักมากกว่าปกติทำให้เสี่ยงต่อการเกิดโรคข้อต่อเสื่อม (osteoarthritis) ตามมาโดยเฉพาะสุนัขที่เป็นโรคข้อสะโพกเจริญผิดปกติอยู่แล้ว

อาการบ่งชี้ เช่น 1.สุนัขจะแสดงอาการเจ็บและเดินกะเผลกขาหลังข้างที่มีปัญหาข้อสะโพก
2.มีลักษณะการเดินผิดปกติหรือเดินหนีบสองขาหลัง
3.การเดินจะลงน้ำหนักที่ 2 ขาหน้ามากกว่าขาหลัง(เดินโก่งโค้ง ลงน้ำหนักที่ขาหลังมากกว่าขาหน้า) ทำให้กล้ามเนื้อขาหน้าแข็งแรงกว่าขาหลัง
4.ชอบนั่งหรือนอนมากกว่าการเดิน
5.ไม่อยากขึ้นหรือลงจากที่สูง
6.ลักษณะการวิ่งจะกระโดดสองขาหลังพร้อมกันเหมือนกระต่ายกระโดดซึ่งเรียกว่า bunny hopping gait

การตรวจ
1.ข้อสำคัญที่สุดคือ ควรตรวจให้เร็วที่สุดเมื่อพบอาการบ่งชี้ และตรวจกับสัตวแพทย์ที่มีความเชี่ยวชาญด้านกระดูก!!!!!
2.การตรวจก็จะมีทั้งคลำตรวจ ดูการเดินการวิ่ง รวมถึงการ x-ray

การรักษา
1.รักษาแบบไม่ผ่าตัด เป็นการบรรเทาอาการปวด บำรุงข้อต่อและทำให้กล้ามเนื้อสะโพกแข็งแรงมากกว่าการรักษาความผิดปกติของกระดูกข้อสะโพก จะช่วยชะลอการเสื่อมของข้อสะโพก ส่วนใหญ่จะใช้ยาบรรเทาเช่น antinol ลดปวดข้อ calflex ช่วยเรื่องข้อ ขาอ่อนแรง โดยทำควบคู่ไปกับการควบคุมน้ำหนักสุนัข โภชนาการที่ดี รวมทั้งปรับปรุงที่อยู่อาศัยให้เหมาะสม(พื้นต้องไม่ลื่น เป็นต้น)

2.การรักษาแบบผ่าตัด จะช่วยลดความเจ็บปวดและสามารถปรับเปลี่ยนโครงสร้างกระดูกข้อสะโพกของสุนัขให้เหมาะสมได้ การผ่าตัดนี้มีหลายแบบขึ้นอยู่กับความเหมาะสม ความรุนแรงของโรค รวมถึงค่ารักษาด้วย

    Pectineus tendon or muscle surgery การทำศัลยกรรมตัดกล้ามเนื้อ pectineus (pectineus myotomy) หรือการตัดกล้ามเนื้อ pectineusออกบางส่วน (pectineus myectomy) เป็นการทำศัลยกรรมที่มีมานานใช้ในการรักษาโรคข้อสะโพกเจริญผิดปกติในระยะแรก      




    ข้อดี: ช่วยลดความเจ็บที่สะโพกได้, ราคาถูก, ใช้เวลาน้อย
    ข้อเสีย: เกิดพังผืดที่เนื้อหรือเส้นเอ็น ทำให้กล้ามเนื้อหรือเส้นเอ็นนั้นกลับมาเชื่อมต่อกันใหม่ได้ สุดท้ายโรคอาจพัฒนาไปเป็นโรคข้อสะโพกเสื่อมอีกครั้งได้

    Femoral head and neck resection เป็นการตัดเอาส่วนหัวและคอของกระดูกขาหลังส่วนต้นออกเพื่อลดผิวสัมผัสที่ขรุขระของหัวกระดูกขาหลังส่วนต้นกับเบ้ากระดูกเชิงกราน(ยิ่งขรุขระจะยิ่งเจ็บ เพราะกระดูกมันเสียดสีกับกระดูก) เพื่อให้เกิดเป็นข้อเทียมที่มีเนื้อเยื่อพังผืดมาแทน





    ข้อดี: สามารถรักษาสุนัขที่มีปัญหาโรคข้อสะโพกเสื่อมในระยะเริ่มต้นหรือระยะเรื้อรังในรายที่ไม่สามารถผ่าตัดเปลี่ยนข้อสะโพกได้        
    ข้อเสีย: ของวิธีนี้คือสุนัขจะต้องมีน้ำหนักน้อยเนื่องจากจะมีปัญหาในการรับน้ำหนักของขาหลังหลังจากทำไปแล้ว

    Intertrochanteric osteotomy(ITO) เป็นวิธีการปรับเปลี่ยนมุมกระดูกในยุคแรกๆก่อนที่จะมีการพัฒนามาเป็น triple pelvic osteotomy (TPO)

    Triple Pelvic Osteotomy (TPO)   ผ่าตัดโดยการตัดกระดูกเชิงกราน 3 แห่ง แล้วใช้อุปกรณ์(plate and screw)ปรับมุมของเบ้ากระดูกเชิงกรานในคลุมหัวกระดูกขาหลังส่วนต้นให้เหมาะสม โดย plate กับ screw ที่ใช้ต้องจำเพาะกับหมาแต่ละตัวเท่านั้น เพราะใช้ในการปรับมุมของเชิงกรานได้







     ข้อดี: ทำได้ในสุนัขตั้งแต่อายุ 4–18 เดือนทำให้ข้อสะโพกมั่นคงมากขึ้น สุนัขใช้ขาได้โดยไม่เจ็บขา ลดการเกิดการเสื่อมของข้อสะโพกในอนาคต  มีเปอร์เซ็นความสำเร็จสูงถึง 90%        
     ข้อเสีย: ไม่สามารถรักษาตัวที่กระดูกข้อสะโพกเสื่อมไปมากแล้วหรือหัวกระดูกขาหลังส่วนต้นอยู่ในเบ้าน้อยกว่า 30% ค่าใช้จ่ายในการผ่าสูง ใช้เวลานาน และต้องกายภาพอีกนาน ต้องมีการดูแลหลังผ่าอย่างใกล้ชิด และหมาจะเจ็บมาก หลังผ่าในบางตัวอาจจะไม่ยอมเดินเป็นเดือนๆ

    Total Hip Replacement (THR) เป็นการเปลี่ยนหัวกระดูกต้นขาและเบ้าเชิงกรานใหม่ทั้งหมด






    ข้อดี: รักษาโรคข้อสะโพกเสื่อมได้ดีที่สุด                                    
    ข้อเสีย: ราคาสูงที่สุด และผ่าตัดในสุนัขที่เจริญเติบโตเต็มที่และมีน้ำหนักมากกว่า 20ปอนด์(ประมาณ 9กิโลกรัม)

    Juvenile Pubic Symphysiodesis(JPS) เป็นวิธีการใหม่ล่าสุดที่ใช้ในการรักษาโรคข้อสะโพกเจริญผิดปกติ โดยใช้ความร้อนทำลายกระดูกเชิงกรานส่วน pelvic เพื่อให้กระดูกทั้งสองข้างเชื่อมเข้าด้วยกัน(ทำให้กระดูกส่วนนี้หยุดเจริญเติบโต) ซึ่งทำให้มุมของข้อสะโพกเปลี่ยนไปเมื่อสุนัขโตขึ้น วิธีการนี้เหมาะสำหรับสุนัขที่มีอายุระหว่าง 15 – 28 สัปดาห์(อายุไม่เกิน 5เดือน)  เนื่องจากถ้าอายุมากไปกว่านี้ กระดูกเชิงกรานในสุนัขบางตัวอาจจะหยุดการเจริญเติบโตแล้วทำให้วิธีนี้ไม่ได้ผล





     ข้อดี: เปอร์เซ็นความสำเร็จสูงถึง 95% เมื่อผ่าตัดเมื่อสุนัขอายุ 4 เดือน สามารถลดความเจ็บปวด รวมทั้งลดโอกาสการเป็นโรคข้อสะโพกเสื่อมในอนาคตได้  แผลผ่าตัดเล็กนิดเดียว หมาจะไม่เจ็บมาก สามารถเดินได้เลย ไม่ต้องดูแลหลังผ่าตัดมาก  
    ข้อเสีย: สุนัขที่รักษาด้วยวิธีนี้ควรมีอายุไม่เกิน 5 เดือน หรือถ้าเกิน 5 เดือนไปแล้วโอกาสความสำเร็จจะลดลง(วิธีนี้ขึ้นอยู่กับการเจริญเติบโตของกระดูกดังนั้นอายุจึงสำคัญมาก) ใช้เวลารักษานาน จะเห็นผลหลังจากผ่าแล้ว 4 เดือนขึ้นไป

การดูแลหลังผ่าตัด
1.ดูแลแผลผ่าตัดให้ดี อย่าให้โดนน้ำ หรืออับชื้น
2.ปรับเปลี่ยนแหล่งที่อยู่อาศัยให้เหมาะสม ห้ามอยู่บนพื้นลื่นๆ
3.กินยาตามหมอสั่งให้สม่ำเสมอ
4.หลังผ่าควรกายภาพบำบัดอย่างต่อเนื่อง เช่น การพาเดินเล่น การว่ายน้ำ หรือการเดินในน้ำเป็นต้น




ยาที่ใช้ในการรักษา และบำรุงข้อสะโพก

1.ยาในกลุ่ม Non-steroid antiinflammatory drugs (NSAIDs)
ยาในกลุ่มนี้มีฤทธิ์ในการลดความเจ็บปวดและลดการอักเสบเนื่องมาจากข้อสะโพกเสื่อม ปัจจุบันได้มีการพัฒนายาในกลุ่มนี้เพื่อใช้สำหรับสุนัขเท่านั้น ได้แก่ Carprofen(Rimadyl®), Etodolac (Etogesic®), Deracoxib (Deramaxx®), Ketoprofen, Meloxicam ไม่ควรให้สุนัขกินยาชนิดเหล่านี้เอง ควรปรึกษาแพทย์ก่อน เพราะยาเหล่านี้มีผลกับตับไตค่อนข้างมากไม่ควรกินเป้นเวลานานๆ

2.ยาบำรุงข้อต่อต่างๆ

    Glucosamine และ Chondroitin Glucosamine เป็นน้ำตาลตัวหนึ่งที่เป็นผลผลิตมาจาก glycosaminoglycans และ hyaluronate ซึ่งเป็นส่วนสำคัญในขบวนการสร้างและสังเคราะห์กระดูกอ่อนผิวหน้าของข้อต่อ ส่วน chondroitin ได้จากขบวนการการสังเคราะห์ของ glycosaminoglycans มีผลไปยับยั้งเอ็นไซม์ที่ไปทำลายกระดูกอ่อนผิวหน้าของข้อต่อดังนั้นเมื่อร่างกายของสุนัขเป็นโรคข้อสะโพกเจริญผิดปกติหรือข้อกระดูกอักเสบ ทำให้ผิวหน้าของข้อต่อสวมกันไม่พอดีและเสียดสีกันเกิดการเสียหายและหลุดลอกออกไปโดย glucosamine และchondroitin จะไปกระตุ้นการสร้างเซลล์กระดูกอ่อน(chondrocytes) เพื่อให้มีการสังเคราะห์และสร้างกระดูกใหม่ขึ้นมาทดแทนกระดูกที่เสียหายซึ่งขบวนการนี้ต้องใช้เวลาอย่างน้อย 6 สัปดาห์ ดังนั้นควรป้อนยาให้สุนัขรับประทานติดต่อกันอย่างน้อย 6 สัปดาห์ถึงจะเห็นผลทั้งนี้ยาทั้ง 2 ตัวปลอดภัยและมีผลข้างเคียงน้อยแต่ไม่มีผลในการลดความเจ็บปวด

    Perna Mussels เป็นยาที่ทำมาจากหอยแมลงภู่สีเขียวชนิดหนึ่งที่มีชื่อว่า Perna canaliculus โดยผ่านกรรมวิธีการผลิตจนได้เป็นยาในรูปผงออกมา ซึ่งหอยชนิดนี้สามารถพบได้ตามชายฝั่งประเทศนิวซีแลนด์ ดังนั้นถือได้ว่าเป็นยาที่หาได้จากแหล่งตามธรรมชาติที่อุดมไปด้วยโปรตีน glucosamines glycosaminoglycans(GAGs) และ omega-3 fatty acids เป็นอย่างมากซึ่ง GAGs จะช่วยสร้างน้ำหล่อลื่นในข้อต่อเพื่อลดแรงกระแทก ในประเทศไทยส่วนใหญ่ใช้ยี่ห้อ antinol ราคาสูง

    Shark Cartilage กระดูกปลาฉลามป่นสามารถนำมาผลิตยาในการรักษาโรคข้อสะโพกได้เช่นกันโดยมีส่วนประกอบใกล้เคียงกันกับ Perna mussels มีรายงานว่าการรับประทานกระดูกปลาฉลามป่นสามารถทำให้สุขภาพโดยรวมของข้อต่อดีขึ้น ช่วยลดความเจ็บปวด ลดการแข็งและการบวมของข้อต่อได้

    Methylsulfonylmethane (MSM) MSM มีประโยชน์ในเรื่องของการช่วยลดรอยแผลเป็น เพิ่มการสร้าง collagen ช่วยสร้างเซลล์ใหม่ซ่อมแซมเซลล์เก่า เพิ่มการไหลเวียนของโลหิต ช่วยลดการอักเสบและลดความเจ็บปวดในรายที่ปัญหาเรื่องข้ออักเสบ เนื่องจาก MSM มีผลทำให้การทำงานของ insulin ดีขึ้นและช่วยขบวนการเผาผลาญของคาร์โบไฮเดรตมากขึ้น

    Creatine สามารถพบได้ในเนื้อแดงและปลาซึ่ง Creatine เป็นอนุพันธ์ของกรดอะมิโน ถูกสังเคราะห์ภายในตับ ไต และตับอ่อน จากกรดอะมิโนarginine glycine และ methionine โดยที่ Creatine ไม่ได้เป็นตัวสร้างกล้ามเนื้อโดยตรงแต่จะมีผลช่วยเพิ่มการสร้างพลังงาน adenosine triphosphate (ATP)ให้กับกล้ามเนื้อของร่างกายทำงานได้มากขึ้นและนานขึ้น

    Vitamin C มีผลช่วยในการสังเคราะห์ Collagen ซึ่งเป็นส่วนประกอบของผนังกระดูก เส้นเลือดและกล้ามเนื้อ ดังนั้นสุนัขที่มีปัญหาเรื่องกระดูกข้อต่ออักเสบ วิตามินซีจะช่วยในเรื่องของการสร้างผิวหน้าของกระดูกข้อต่อให้แข็งแรงขึ้นรวมทั้งทำให้เอ็นข้อต่อมีความยืดหยุ่นมากขึ้นด้วย

    Polysulfated Glycosaminoglycan(Adequan) เป็นยาที่ใช้ในรูปแบบฉีดเข้าไปในข้อต่อติดกันทุกวันเป็นระยะเวลาสั้นๆ เพื่อช่วยในเรื่องของการสังเคราะห์กระดูกใหม่และป้องกันการแตกกร่อนของผิวหน้าของกระดูกข้อต่อ